Եթե գրքեր չլինեին

Շատ տարիներ առաջ մարդիկ իրենց մասին քանդակել և գրել են քարերի վրա, ընտրել են հատուկ նյութեր, որոնցով գունավորել են պատկերները, օրինակը ես տեսա Եգիպտոսում փարավոնների դամբարաններում։ Հետագայում գրել են կաշվի վրա, ավելի ուշ` թերթերի վրա։ Մարդիկ միշտ կարիք են ունեցել ինչ֊որ տեղ գրելու։ Եթե գրքերը չլինեին, շատ հայտնագործություններ մեզ չէին հասնի, հնագույն պատմության մասին չէինք իմանա։ Հիմա գրքերը, բացի թղթայինից, լինում են նաև  էլեկտրոնային։ Մարդիկ կան, որ նախընտրում են կարդալ էլեկտրոնային տարբերակը. ես ընտրում եմ էլեկտրոնային տարբերակը։   

Մայրենի

Առաջադրանքներ՝

1. Նշված արմատներով կազմի՛ր հոդակապով և ածանցավոր բառեր, օրինակ՝

Արմատ՝ արև

Ածանցավոր՝ արև+ային

Հոդակապով՝ արև+ա+ծաղիկ

Թագ — թագավոր

Թագ — թագուհի

Մարդ —տմարդի

Մարդ —մարդասեր

Գիր —գիրք

Գիր —գրադարան

Մազ —մազացածածք

Մազ —անմազ

Դաս —դասատու

Դաս — դասաընկեր

Ձեռ —ձեռք

Ձեռ —ձեռաշխթան

Արմատ, ածանց,  հոդակապ

Ա․Արմատը բառի հիմնական իմաստն արտահատող մասն է, հիմքը: Արմատը արտահայտում է բառի հիմնական իմաստը և չի բաժանվում բաղադրիչների:

Օրինակ՝ թագ արմատից ունենք թագավոր, անթագ, թագուհի բառերը:

Բ․Բառի վերջից կամ  սկզբից ավելացող մասնիկները, որոնք փոխում են բառի իմաստը և կազմում նոր բառեր, կոչվում են ածանցներ:

Օրինակ՝ տուն-անտուն, գիր—գրություն, խմոր—խմորեղեն:

Այս բառերի ան, ություն, եղեն մասնիկները ածանցներ են:

Գ․ Ա ձայնավորը, որն իրար է կապում բաղադրյալ բառի տարբեր բաղադրիչները, կոչվում է հոդակապ․ օրինակ՝ ծով+ա+նկար

Առաջադրանքներ՝

1.Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրո՛ւ: Արմատներն ընդգծիր:

Օրինակ՝ մայրություն – մայր + ություն

ան+ամոթ, ամ+պոտ, քա+րոտ, օդ+ային, դժ+գոհ, հեռա+վոր, բարու+թյուն, գրա+վոր, ան+որոշ,  տ+հաճ:

2. Գտիր հետևյալ բառերի ընդհանուր արմատները:

ամառանոց, ամառային- ամառ
ջերմություն, ջերմանավ- ջերմ
նավահանգիստ, նավավար-նավ
վարիչ, վարել, ղեկավար-վարել
հազարավոր, հազարամյակ-հազարավոր

3. Կազմիր նոր բառեր հետևյալ արմատներով ու ածանցներով՝

քար, հող, դաս, տուն, երկար, հերոս, սխալ

ային, արան, ավոր, անք, ավուն

քարային, հողային, դասարան, տնային, երկարավուն, հերոսավոր, սխալ

4. Բառաշարքից առանձնացրո՛ւ  հոդակապ ունեցող բառերը(կան բառեր, որոնցում հոդակապ չկա)։ Հոդակապ ունեցող բառերում գունավորի՛ր արմատները և հոդակապը։

Օրինակ՝ Հյուրախաղ– հյուր+ա+խաղ

Օձ+ա+ձուկ, լայն+ա+րձակ, մրգ+ա+հյութ,փորձ+ա+նոթ, հող+ա+գունդ, արծաթ+ա+գործ,նախշ+ա+զարդ, ալրա+ղաց,հայ+ազգի, ծաղկ+ա+փոշի, նույն+արմատ, ծառ+ա+տունկ:

Դաս 1

Առաջադրանքներ (դասարանում)

1) Երկու ամբողջ թվերի հարաբերության տեսքով ներկայացրե՛ք

հետևյալ ռացիոնալ թվերը.

-5/8=-5:8

+7\3=+7:3

925=925

-33/26=-33:26

+21/4=+21:4

-17/13=-17:13

2) Տրված կոտորակներից որո՞նք են դրական, որո՞նք` բացասական.

-5/8, +31/4, -81/19, 0, 7, 712/13, -7:

7, 0, 31/4

-5/8, -7, -81/19

3) Կատարել գործողությունները.

ա)1/8 + 3/8=4/8

 բ) 1/4 + 1/8=3/8

գ) 5/16 + 1/8=7/16

դ) 1/18 + 5/24=13/48

4) Գծե՛ք կոորդինատային ուղիղ և նրա վրա նշե՛ք -12,14 , 0, -314,-612 թվերին համապատասխանող կետերը։

Լրացուցիչ(տանը)

5) Գրե՛ք տրված թվին հակադիր թիվը.

-6 7/10 2 3/8 95/99 -45 2/3 -4/5 +8 9/11 -5 13/27

6 7/10 -2 3/8 -95/99 45 2/3 4/5 -8 9/11 +5 13/27

6) Ի՞նչ կոորդինատներ ունեն կոորդինատային ուղղի վրա նշված

կետերը

A(0,5;0) D(3,25;0) G(-1,75;0) M(-4,75;0)

B(2;0) E(4,25;0) K(-3,25;0)

C(2,5;0) F(-0,75;0) L(-4;0)

7) Գծե՛ք կոորդինատային ուղիղ և նրա վրա պատկերե՛ք տրված

թիվը և նրան հակադիր թիվը.

8) Գտնել բաց թողած թիվը.

86