Աշխատանք դասարանում
1. Ուշադրություն դարձրո՛ւ տրված սահմանական, հրամայական, ըղձական, ենթադրական, հարկադրական եղանակների բայերին և պատասխանի՛ր հարցերին:
Ա. Կազմում եմ, հիանում ես: Կազմելու են, հիանալու եք: Կազմել ենք, հիացելէ: Կազմեց, հիացանք: Կազմում էիր, հիանում էինք: Կազմել էի, հիանում էիր: Կազմելու էին, հիանալու էիր:
Բ. Կազմի՛ր, կազմեցե՛ք, հիացիր, հիացե՛ք,-հրամայական
Գ. Կազմեմ, հիանաս: Կազմեիր, հիանայինք-ըղձական:
Դ.Կկազմեմ, կհիանաս: Կկազմեիր, կհիանայինք-ենթադրական:
Ե. Պիտի կազմեմ, պիտի հիանաս: Պիտի կազմեիր, պիտի հիանայինք-հարկադրական:
Բայի ո՞ր եղանակը ներկա ժամանակ ունի:
Սահմանական
Բայի ո՞ր եղանակն ընդմենը մեկ ժամանակ և մեկ դեմք ունի:
հրամայական
Ո՞ր եղանակներն են կազմվում ըղձականից, ինչպե՞ս են կազմվում:
եղանակներն ունեն երկուական ժամանակաձևեր, որոնցից մեկը ցույց է տալիս ապառնի ժամանակ, մեկը՝ անցյալ:
Ո՞ր եղանակն ունի ամենաշատ ձևերը:
Սահմանական
2. Ընդգծված բայերի իմաստային տարբերությունը բացատրի՛ր:
Գտի՛ր, թե իմաստի տարբերությունն ի՞նչ ձևով է արտահայտվում:
Ա. Մեր պարտեզում վարդի թուփ է աճում-սահմանական: -Բ.Մեր պարտեզում վարդի թուփ ենք աճեցնում-սահմանական:
Ա. Ջերմասեր բազմաթիվ բույսեր ու կենդանիներ ոչնչացան ու անհետացան-սահմանական:
— Բ. Ցուրտը բազմաթիվ ջերմասեր բույսեր ոչնչացրեց ու անհետացրեց-սահմանկան:
Այս նախադասության մեջ կոնկրետնշում է նշում է, որ ցրտից վերացան։
Ա. Գարնանը ձյունը հալվում է ու գոլորշիանում-սահմանկան:
— Բ. Գարնան արևը ձյունը հալեցնում ու գոլորշիացնում է-սահմանկան:
Այս նախադասության մեջ կոնկրետ նշում է որ արևն է ձյունը հալեցնում
3. . Տրված բայերը պատճառակա՛ն դարձրու ու փորձի՛ր բացատրել այդ անունը: Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծի՛ր:
Օրինակ`
խոսել-խոսեց նել, (խոսեց րի), վախենալ-վախեց նել (վախեց րի):
Վազել-վազացնել, վազեցրի, պարել-պարացնել, պարեցիր, աշխատել-աշխատեցնել, աշխտեցրի, ուտել-ուտեցնել, ուտեցրի, կարմրել-կարմրեցնել, կարմերցրի, սովորել-սովոեցնել, սովորեցիր, խմել-խմեցնել, խմեցիր, շփոթել-շփոթեցնել, շփոտեցիր, լռել-լռեցնել, լեռեցիր, վստահել-վստահեցնել, վստահեցիր, հագենալ, , մոտենալ, մերձենալ:
4. Նախորդ վարժության՝ պատճառական դարձրած բայերով բառակապակցություններ կազմիր` ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցին պատասխանող բառեր ավելացնելով: