Քիմիա 13.05.2024

Դասարանական

Հարցեր և վարժություններ

1. Ո՞ր դեպքում է առաջանում տարրերի ատոմների միջև իոնային կապ:

Իոնային կապ առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմների միջև:

1. Ստորև ներկայացված բանաձևերից ընտրե՛ք իոնային կապով միացությունները՝ LiF-Ինոյաին, N2O ,Na2O-Ինոյաին ,PF3, NH3, MgJ2-Ինոյաին,NaOH-Ինոյաին, BaSO4-Ինոյաին, O2,CH4, CaCl 2-Ինոյաին :
2. Ինչպե՞ս է սահմանվում տարրի օքսիդացման աստիճանը:
3. Որոշել տարրի օքսիդացման աստիճանները տրված միացություններում՝ H2S, CaF2, S, F2, MnO2, KMnO4,K2MnO4, O3,FeO:

Քիմիա

1.Ատոմը նյութի փոքրագույն, քիմիապես անբաժանելի մասնիկն է։

2.Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից: 

3.Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշաններով և ինդեքսներով:

4.Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունված ջրածնի ատոմի զանգվածից: Հարաբերական ատոմային զանգվածը նշանակվում է Ar–ով։

5.Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, տվյալ նյութի մեկ մոլեկուլի զանգվածը։ Հարաբերական մոլեկուլային զանգված նշանակում են Mr-ով։

MgH2 հարաբերական ատոմը
հարաբերական զանգվածը
Ar (Mg)=24
Ar (H)=1
հարաբերական մոլեկուլային զանգված

Мr (MgH2)=Ar(Mg)+2Ar(H)=24+2=26
Мr (CH4)=Ar(C)+4Ar(H)=12+4=16
Mr (C2H6)=2Ar(C)+6Ar(H)=24+6=30

1. Գրե՛ք հետևյալ տարրերի քիմիական նշանները՝ ալյումին, կալցիում, սիլիցիում և ֆոսֆոր:

ալյումին-Ai

կալցիում-K

սիլիցիում-Si

ֆոսֆոր-P

2. Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը

16 է: Ո՞ր տարրն է այդ.

ա. ածխածին, բ. ջրածին,

գ. թթվածին, դ. ազոտ:

3 Հաշվի՛ր Կալիում տարրի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (m0):

39.1.66^.10²⁷=65

Քիմիա 01.02.2024

Դասարանական աշխատանք

1.Թվարկի՛ր, թե ի՞նչ տարրերի ատոմներից են կազմված՝  ջուրը (H2O), ածխաթթու գազը (CO2), Երկաթի (III) օքսիդ (Fe2O3), Կալիումի պերմանգանատը(KMnO4), Կալիումի սիլիկատ(K2SiO3):

ջրածին թթվածին

ածխածին թթվածին

երկաթ թթվածին

կալիում մանգան թթվածին

կալիում սիլիցիում թթվածին

2.Ստորև բերվածներից  ո՞ր շարքի քիմիական տարրերը միայն մետաղական պարզ նյութեր կարող են առաջացնել.                                         Sr, F, Fe

Fr, Fe, Sr

Fr, F, Fe

3.Ստորը թվարկված տարրերի նշաններից ո՞րն է համապատասխանում սովորական պայմաններում պինդ ագրեգատային վիճակում գտնվող պարզ նյութին

Si-մետաղանման

N-ոչ մետաղ

He-գազ

4.Թվարկվածներից որո՞նք են պարզ նյութերի անվանումներ.                               ա) ջրածին  H2-պարզ          բ)ջուր H20-պարզ չէ                  գ) ամոնիակ NH3-պարզ չէ                                           դ) սնդիկ Hg-պարզ              ե) մեթան CH4-պարզ չէ

լրացուցիչ.

Գրե՛ք տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները. 

Ջրածին-1

Հելիում-4

Լիթիում-7

Բերիլիում-9

Բոր-11

Ածխածին-12

Ազոտ-14

Թթվածին-16

Ֆտոր-19

Նեոն-20

Նատրիում-23

Մագնեզիում-24

Ալյումին-27

Սիլիցիում-28

Ֆոսֆոր-31

Ծծումբ-32

Առաջին ուսումնական շրջանի ամփոփիչ հարցեր

1. Ի՞նչ բնական գիտություններ գիտես:

Քիմյա,ֆիզիկա,կենսաբանություն, էկոլոգիա, աշխարհագրություն

1. Ի՞նչ է ուսումնասիում քիմիան:

Քիմիայի ուսումնասիրության առարկան նյութերն են, դրանց հատկությունները, բաղադրությունը, կառուցվածքը, մեկը մյուսին վերածվելու որակական և քանակական փոփոխություններն ու դրանց ղեկավարելու եղանակները:

1. Ի՞նչ է ֆիզիկական մարմինը, ասա՛ տեսակները:

Մեզ շրջապատող բոլոր առարկա

ները անվանում են ֆիզիկական մարմիններ, ֆիզիկական մարմինները բաղկացած են մեկ կամ ավելի նյութերից։

Օրինակ՝ աթոռ, սեղան, գնդակ, խնձոոր և այլն։

1. Ի՞նչ է նյութ : 

Այն ամենը, ինչ տեսնում ենք մեր շուրջը, նյութ է։ Այն կառուցված է ատոմներից։

1. Ո՞ր նյութերն են կոչվում մաքուր:

Մաքուր են այն նյութերը, որոնք ունեն հաստատուն բաղադրություն, բնորոշ կառուցվածք, ուստի և օժտված են խիստ որոշակի հատկություններով:

1. Ո՞ր նյութերն են կոչվում խառնուրդներ:

Խառնուրդները պարունակում են երկու կամ ավելի նյութերի կառուցվածքային մասնիկներ:

1. Խառնուրդների ի՞նչ տեսակներ գիտես:

Համասեռ, անհամասեռ

1. Ի՞նչ է երևույթը:

Մեզ շրջապատող կատարվող յուրաքանչյուր փոփոխությունը կոչվում է երևույթ:

1. Ո՞ր երևույթն է կոչվում ֆիզիկական:

Երևույթները, որոնց ընթացքում փոխվում են առարկայի ձևը, չափսը, ագրեգատային վիճակը, խտությունը, նյութի բաղադրությունը և կառուցվածքի փոփոխություններ տեղի չեն ունենում, ասինք նոր նյութեր չեն ստացվում դա կոչվում է ֆիզիկական երևույթ:

1. Ո՞ր երևույթն է կոչվում  քիմիական:

Երևույթները, որոնց ընթացքում նյութի բաղադրությունը փոխվում է կոչվում է քիմիական երևույթներ կամ քիմիական ռեակցիաներ:

1. Թվարկի՛ր քիմիական ռեակցիայի հատկանիշները:

Քիմիական առեակցիաների հատկանիշները՝գույնի,հոտի համի փոփոխություն, էներգիայի անջատում կամ կլանումը, նստվածքի առաջացում և գազի անջատում:

1. Թվարկի՛ր քիմիական ռեակցիայի  սկսվելու պայմանները:

Քիմիական ռեակցիաներ առաջանալու համար անհրաժեշտ է, որ նյութերը անմիջական հպման մեջ լինեն: Այդ նպատակով նյութերը մանրացնում են և խառնում:

1. Ասա՛  նյութի ֆիզիկական հատկությունները:

Ֆիզիկական երևույթներ

Ապակու ջարդվելը

Փայտի կոտրվելը

Երկաթի ձուլվելը

Ոսկու ձուլվելը

Արծաթի ձուլվելը Ջրից սառույց ստանալը

1. Ի՞նչ է ատոմը:

Ատոմը նյութի փոքրագույն, քիմիապես անբաժանելի մասնիկն է:

1. Ի՞նչ է քիմիական տարրԸ:

Ատոմների յուրաքանչյուր առանձին տեսակը կոչվում է քիմիական տարր։

1. Ո՞ր նութերն են կոչվում պարզ:

Պարզ նյութերը կազմված են մեկ քիմիական տարրի ատոմներից:

1. Պարզ նյութերը ի՞նչ տեսակներ գիտես:

երկաթ, ոսկի, ադամանդ, ածխածին, թթվածին, օզոն։

1. Ո՞ր նութերն են կոչվում բարդ:

Բարդ նյութերը կազմված են տարբեր քիմիական տարրերի ատոմներից: Նրանց նաև անվանում են քիմիական միացություններ:

Քիմիա

1.Գրե՛ք հետևյալ տարրերի քիմիական նշանները՝ ալյումին-AL, կալցիում-CA, սիլիցիում-SI, ֆոսֆոր-P, երկաթ-Fe, ածխածին-C, ջրածին-H, ցինկ-Zn, ծծումբ-S, քլոր-CI, ազոտ-N:

2.Ստորև թվարկված նյութերից առանձին–առանձին գրե՛ք պարզ և բարդ նյութերի անունները՝ թթվածին, ջուր, սնդիկ, պղնձի օքսիդ, երկաթ, ջրածին, երկաթի սուլֆիդ, սնդիկի օքսիդ:

3.Թվարկի՛ր, թե ինչ տարրերի ատոմներից են կազմված .NaOH, CO₂, NH₃, CuSO₄

1. Ո՞ր զույգում են միայն պարզ նյութերի անվանումներ.

1) գրաֆիտ և սիլան

Բարդ

2) ծծումբ և կարբին

Պարզ

3) ալմաստ և ամոնիակ

Բարդ

4) ազոտ և մեթան

Բարդ

2. Թվարկվածներից որո՞նք են պարզ նյութերի անվանումներ.

ա) կարբին

պարզ

բ)ջուր

բարդ

գ) ամոնիակ

բարդ

դ) սնդիկ

պարզ

ե) օզոն

պարզ

1. Բերե՛ք հեղուկ և պինդ մետաղական պարզ նյութերի օրինակներ:

Սնդիկ-հեղուկ

ոսկի-պինդ

1. Բերե՛ք գազային, հեղուկ և պինդ ոչ մետաղական պարզ նյութերի օրինակներ:

թթվածին-գազայինգ

բրոմ-հեղուկ

ոսկի-պինդ

1. Հետևյալ հատկանիշներից որո՞նք են բնութագրում 1) ատոմի զանգվածը, 2) հոտը, 3) հալման և եռման ջերմաստիճանները, 4) ատոմի կառուցվածքը, 5) կարծրությունը, 6) ատոմային համարը 7) գույնը, 8) խտությու նը.

ա) քիմիական տարրը բ) պարզ նյութը

4.Ստորև ներկայացված ո՞ր շարքում են միայն պարզ նյութեր

1) ծծումբ, օզոն, ուրան 2) քլոր, քրոմ, ապակի 3) կալիում, կալցիում, սոդա 4) սնդիկ, բրոմ, մեթան

Մաքուր նյութեր և խառնուրդներ

1. Ո՞ր նյութերի խառնուրդներն են համասեռ.

 ա) կավճի ու ջրի

անհամասեռ

բ) սպիրտի և ջրի (օղի)

համասեռ

գ) յուղի և ջրի

անհամասեռ

դ) յուղի և բենզինի

համասեռ

2. Լրացրե՛ք բաց թողած բառերը. 

«Մաքուր են այն նյութերը, որոնք ունեն հաստատուն  հաստատուն բաղադրություն բնորոշ կառուցվածք, ուստիև օժտված են խիստ որոշակի հատկություններով»:

3. Հատկությունների ո՞ր համախումբն է վերաբերում ջուր նյութին.

ա) հեղուկ է, բնորոշ հոտ ունի, խտությունը՝ 0,9 գ/սմ3 

բ) հեղուկ է, հոտ չունի, խտությունը՝ 1 գ/սմ 

գ) հեղուկ է, հոտ չունի, խտությունը՝ 1,84 գ/սմ3

4. Ստորև թվարկվածներից ո՞րն է «ավելորդ», ինչո՞ւ։ Գույն, փայլ, գեղեցկություն, կարծրություն, խտություն:

Նյութի հատկությունները

Ներկայումս ավելի քան 25 միլիոն նյութ է հայտնի։ Դրանք տարբերակելու համար օգտագործում ենք.  նյութերի ֆիզիկական, քիմիական հատկություններ: 

Նյութերի ֆիզիկական հատկություններն են՝ ագրեգատային վիճակը (գազ, հեղուկ,պինդ), գույնը, հոտը, համը, խտությունը, ջերմահաղորդականությունը, էլեկտրահաղորդականությունը, հալման և եռման ջերմաստիճանները:

Նյութի քիմիական հարկություն ասելով՝ հասկանում են մեկ այլ նյութի հետ փոխազդելու կամ ինքնուրույն քայքայվելու ունակությունը:

Պատասխանի՛ր հարցին.

1…..Հետևյալ պնդումներից որոնք են վերաբերում նյութի՝ ա) ֆիզիկական, բ) քիմիական հատկություններին.

1) Ջրածնի և թթվածնի խառնուրդը պայթյունավտանգ է, կայծից բռնկվում է:

քիմիական

2) Ջրածինը 14,5 անգամ թեթև է օդից:

ֆիզիկական

3) Քացախաթթուն, փոխազդելով նատրիումի հիդրօքսիդի հետ, առաջացնում է աղ:

քիմիական

4) Օզոնարարում թթվածինը փոխարկվում է օզոնի:

քիմիական

5) Օզոնին բնորոշ է սուր հոտը:

ֆիզիկական

2, Գրի՛ր կերակրի աղի ֆիզիկական հատկությունները

անհոտ է, սպիտակ, համ ունի, բյուրեղային է, ջերմահաղորդիչ է

1. Թվարկի՛ր նյութի որոշ ֆիզիկական հատկություններ:-

հոտ, համ, գույն, հալմ և եռման ջերմաստիճաներ, ագրեգատային վիճակ, ջերմահաղորդականություն

1. Ի՞նչ ագրեգատային վիճակում կարող են լինել նյութերը: Բե՛ր օրինակներ:

պինդ, հեղուկ, գազայաին

սառույց, ջուր, գոլոշի

ոսկի, կարագ-յուղ

1. Գտի՛ր «ավելորդը» յուրաքանչյուր շարքում. ա) երկաթ, քացախ, բուսական յուղ, գնդակ, կերակրի աղ բ) հեռախոս, ժամացույց, սար, մարմար, ձող.

գ) ծաղիկը դաշտում, ծաղիկը թփի վրա, ծաղիկը զգեստի վրա, ծաղիկը ծառի վրա:

4. Համեմատի՛ր հետևյալ նյութերը. ա) բուսական յուղ և քացախ,

Երկուսն էլ հեղուկ են, քացախը ունի սուր հոտ, յուղը ոչ։

բ) շաքար և սոդա,

Երկուսն էլ պինդ են, բյուրեղային, հոտ չունեն,սոդան սպիտակ է։

գ) երկաթ և ոսկի,

Երկուսն էլ պինդ են, հոտ չունեն, երկաթ ջերմահաղորդիչ է

դ) կավիճ և գրաֆիտ

Երկուսն էլ պինդ են, կավիճը փղրուն է, հոտ չունեն